NEPSE मा investment र trading गर्न सही broker कसरी छान्ने भन्ने कुरा धेरै important छ, किनकि तपाईंको stock market यात्रा सफल बनाउन सही stock broker choose गर्नु पर्छ।
1. Stock Broker भनेको के हो?
Stock broker भनेको त्यस्तो संस्था वा व्यक्ति हो जसले investor हरूको तर्फबाट share किनबेच गर्ने काम गर्छ। नेपालमा, stock broker हरूले NEPSE मा तपाईंको लागि shares खरिद-बिक्री गर्छन्, र उनीहरूले तपाईंको investment र trading मा सल्लाह र मार्गदर्शन पनि दिन सक्छन्। हालसम्म Securities Board of Nepal (SEBON) बाट 92 वटा सदस्यहरू (broker/dealer) लाई license प्राप्त छ। तीमध्ये 2 वटा Stock Dealers हुन्, जसमा Nagarik Stock Dealer र Nabil Stock Dealer पर्छन्। साथै, 3 वटा brokers ले full brokerage services provide गर्छन्, जसमा Sani Securities Company Limited, NIMB Stock Markets Limited, र Himalayan Securities Limited रहेका छन्।
तपाईँले share कारोबार गर्दाखेरि TMS account चाहिन्छ भन्ने त सुन्नुभएको छ होला। TMS account बनाउनु भनेकै तपाईंले broker रोज्नु हो। SEBON मा ९० वटा broker हरु छन् र दुइटा dealer र तपाईले ९० broker बाट एउटा broker choose गर्न पर्छ।
TMS वा Broker हरूलाई TMS/Broker No. १ देखि ९० सम्म नामाकरण गरिन्छ।
For Example: TMS48, TMS82 or Broker no. 35, Broker no. 57
2. Stock Dealer भनेको के हो?
Stock dealer भनेको आफैंको खातामा stock किनबेच गर्ने संस्था हो। उनीहरूले broker जस्तो अरूको तर्फबाट कारोबार गर्दैनन्, बरु आफ्नो लागि share किनबेच गर्छन्।
Dealer ले आफ्नै लागि market मा stock किनेर बेच्ने र मुनाफा कमाउने उद्देश्य राख्छ।
3. Full Brokerage Service भनेको के हो?
Full brokerage service भनेको stock broker ले दिने सम्पूर्ण सेवाहरूको एक प्याकेज हो। यसमा न केवल share किनबेच हुन्छ, तर market analysis, investment portfolio management, र financial advice पनि समावेश हुन्छ। यो service लिनाले investor लाई stock market मा ठूला निर्णय गर्न सजिलो हुन्छ, किनकि उनीहरूले पूरा information र help पाउँछन्।
4. सही Broker कसरी छान्ने?
अब, सही broker छान्दा ध्यान दिनुपर्ने केहि important कुराहरू यस्ता छन्:
1. Customer Support Availability:
Broker कत्तिको सजिलै available छ भन्ने कुरा important हुन्छ। कहिलेकाहीं, तपाईंले तुरुन्तै share किनबेच गर्नुपर्ने अवस्था आउन सक्छ, वा market मा कुनै समस्या वा जिज्ञासा (curiosity) को immediate solution खोज्नुपर्छ। त्यस situation मा, तपाईंको broker ले fast reply गरेर सहयोग गर्नसक्नुपर्छ। यदि broker ले राम्रो customer support दिन सक्दैन भने, तपाईंको trading मा नराम्रो असर पर्न सक्छ, किनकि market लगातार change भइराख्दछ ।
2. Online Platform Availability:
आजकल धेरैजसो brokers ले online trading platform उपलब्ध गराउँछन्। यसले तपाईंलाई घरमै बसेर वा जहाँ भए पनि सजिलै share किनबेच गर्न help गर्छ। तर, यदि तपाईंले छानेको broker को online platform always उपलब्ध छैन भने, तपाईंको investment मा obstacle आउन सक्छ। त्यसैले, broker को platform को availability check गर्नु जरुरी हुन्छ।
3. Physical Location र Accessibility:
कहिलेकाहीं तपाईंलाई broker को office मा पुगेर भेटघाट गर्नुपर्ने हुनसक्छ। मुख्य गरी तपाईँलाई Collateral check दिन। त्यसकारण, तपाईंको broker को office तपाईंको लागि physical रूपमा accessible छ कि छैन भन्ने कुरा पनि ध्यान दिनुपर्छ। यदि तपाईं rural area बाट हुनुहुन्छ भने, तपाईंले broker को online availability वा दूरबाट सहयोग दिने capacity कत्तिको राम्रो छ भनेर हेर्नुपर्छ।
4. Technology:
तपाईंले काम गर्न लागेको broker को platform modern र सजिलो हुनुपर्छ। धेरै brokers ले आजकल online trading platform available गराउँछन्, जसले तपाईंलाई सजिलै share किनबेच गर्न help पुर्याउँछ।
5. Reputation(प्रतिष्ठा):
तपाईंको broker को market मा कस्तो प्रतिष्ठा छ भन्ने कुरा important छ। अरू investors ले कसरी review गरेका छन् र उनीहरूको experience कस्तो छ भनेर बुझ्न essential छ।
6. License:
तपाईंले काम गर्न लागेको broker सेबोन (SEBON) बाट अनुमोदित छ कि छैन भनेर check गर्नुपर्छ। NEPSE मा listed भएका 90 वटा brokers मध्येबाट तपाईले सही broker छनोट गर्नु पर्छ।
7. Brokerage Fees:
प्रत्येक broker ले share trading को लागि शुल्क लिन्छ। तपाईंले कुन broker को fees तपाईंको investment का लागि उपयुक्त छ भनेर check गर्नु पर्छ। केही brokers ले कम शुल्क लिन्छन् तर सीमित services provide गर्छन्, भने केहीले बढी शुल्क लिएर full brokerage service दिन्छन्।
Normally broker हरूको charge यस प्रकार छन्:
Conclusion
NEPSE मा investment र trading गर्न सही broker छान्न essential छ, किनकि यो तपाईंको stock market यात्रा सफल बनाउनका लागि important हुन्छ। Stock broker भनेको investor को तर्फबाट share किनबेच गर्ने संस्था हो, जसले SEBON बाट license प्राप्त गरेको हुन्छ। नेपालमा हाल 92 वटा सदस्यहरू छन्, जसमा 2 stock dealers (Nagarik र Nabil Stock Dealers) र 3 full brokerage service प्रदान गर्ने brokers (Sani Securities, NIMB Stock Markets, Himalayan Securities) छन्। सही broker छान्न तपाईंले customer support, online platform को availability, physical location को accessibility, technology, reputation, license, र brokerage fees जस्ता कुराहरू ध्यानमा राख्नुपर्छ। Broker को राम्रो availability, easy platform, र राम्रो customer service हुनु आवश्यक छ ताकि तपाईंको investment यात्रा barrier free र सफल होस्।
